Het internet is een uitgebreide opslagplaats van niet alleen informatie, maar ook van visuele content waar mensen graag gebruik van maken. Bij het schrijven van een blogpost, het maken van een PowerPoint-presentatie of bij het ontwerpen van een website, ontbreekt vaak het juiste beeld. Een snelle Google-zoekopdracht kan al gauw leiden tot het gewenste resultaat, maar mogelijk ook tot veel problemen. Expert Christian Solmecke legt uit hoe u dit kunt vermijden.
Christian Solmecke is advocaat en partner van WBS.LEGAL, een bureau gespecialiseerd in mediarecht. Christian adviseert de internet- en IT-industrie en onthult tijdens het gesprek dat we met hem hadden, waar je absoluut op moet letten bij het gebruik van afbeeldingen van het internet.
1 – Waarom is het gebruik van afbeeldingen van het internet zo riskant? Welke rechten moeten worden gerespecteerd?
Het gebruik van afbeeldingen van het internet is riskant, voornamelijk omdat het inbreuk kan maken op auteursrechten.Elke foto is beschermd door het auteursrecht. Dit betekent dat alleen de auteur kan beslissen hoe deze foto gebruikt mag worden. Derden hebben een instemming van de auteur nodig om de foto te mogen gebruiken.
Bovendien kunnen de rechten van de afgebeelde personen worden aangetast als de afbeeldingen online worden geplaatst zonder hun toestemming. Meer specifiek: het gaat dan over schending van het recht op uw eigen afbeelding en schending van de wetgeving inzake gegevensbescherming.
2 – Zijn er uitzonderingen op het feit of ik afbeeldingen van het internet kan gebruiken?
In de Auteurswet is er de mogelijkheid om een goedkeuring te verlenen voor het gebruik van afbeeldingen van het internet. Er zijn talloze websites waar licentievrij afbeelding worden aangeboden. Echter, voorzichtigheid is ook geboden met deze zogeheten “royaltyvrije” afbeeldingen: er worden soms aanvullende voorwaarden gesteld bij het downloaden en gebruiken van een bepaalde afbeelding. Let hier altijd goed op. Er zijn ook juridische uitzonderingen, zoals het recht op citaat of het recht om een afbeelding creatief in te passen in een nieuw werk. Als aan de wettelijke vereisten wordt voldaan, is dus geen licentie nodig.
3 – Hoe moeten auteursrechten en bronvermeldingen eruitzien?
Het is doorgaans voldoende dat de naam van de auteur bij de afbeelding wordt vermeld. Echter, de exacte vorm van de vermelding is afhankelijk van de contractuele vereisten van de contractpartij.
4 – Wat moet er gebeuren als de auteur niet geïdentificeerd kan worden?
Als de auteur niet geïdentificeerd kan worden, kunnen verschillende instanties die de rechten van auteurs vertegenwoordigen, behulpzaam zijn bij het achterhalen van de auteur. Als u geluk heeft, kunnen ook zoekmachines voor afbeeldingen u helpen.
5 – Heb ik toestemming om afbeeldingen van derden te bewerken of aan te passen?
Afbeeldingen van derden mogen niet worden bewerkt of aangepast zonder toestemming van de auteur. Andere voorwaarden gelden alleen als de licentievoorwaarden dit toestaan. Echter, als een werk alleen wordt gebruikt als suggestie voor de creatie van een nieuw werk, en er is een duidelijke creatieve afstand tussen de twee werken, dan mag het vrij worden gebruikt en zonder toestemming worden geexploiteerd.
6 – Waar moet ik rekening mee houden bij het maken van foto’s?
Als u zelf de maker van de afbeelding bent, kunt u als auteur zelf beslissen of en hoe u die wilt publiceren of in welke vorm deze door derden mag worden gebruikt. Specifiek geldt dit voor het online gebruik op het internet. Als iemand de afbeelding “steelt”, kunt u actie tegen hem/haar ondernemen.
7 – Wat zijn de straffen of gevolgen voor illegaal gebruik van afbeeldingen van het internet?
Bij illegaal gebruik van afbeeldingen van het internet wordt de overtreder eerst geconfronteerd met een waarschuwing van een advocaat. Hierbij kunnen naast een schadevergoeding, de kosten van de juridische ondersteuning worden geëist. Daarnaast zal u worden gevraagd een verklaring te ondertekenen dat u van verder gebruik afziet. Verder gebruik van het materiaal kan in gevallen tot hoge contractuele boetes leiden. Wanneer u een dergelijke verklaring dient te ondertekenen, is het daarom verstandig juridisch advies in te winnen.
8 – In welke context en hoe vaak komen dergelijke overtredingen voor?
Statistieken tonen aan dat het aantal geregistreerde auteursrechtelijke schendingen sinds 2011 fors is toegneomen. Naar onze mening wordt dit verklaard doordat het makkelijker dan ooit is om het auteursrecht via het internet te schenden.
9 – Wat kunnen bedrijven met honderdduizenden werknemers doen om zich het beste te beschermen tegen ongewenste schending van het auteursrecht?
Als preventieve maatregel kunnen grote bedrijven bijvoorbeeld van hun werknemers eisen dat ze trainingen volgen over de schending van het auteursrecht. Bedrijven kunnen ook instemmen met gezamenlijke aansprakelijkheid voor werknemers bij ernstige schending, bijvoorbeeld via aanvullende arbeidsovereenkomsten. Bedrijven kunnen zich ook beschermen tegen schade veroorzaakt door schending van het auteursrecht door een beroepsaansprakelijkheidsverzekering af te sluiten.